Bölümümüz Dr.Öğr. Üyesi Şahin Eray Kırdım’ın Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi’nde “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Ultra Vires Kararlarının Sınırları ve Yargısal Denetimi” başlıklı makalesi yayımlanmıştır. Makalenin tam metnine bu bağlantıyı tıklayarak erişebilirsiniz.
Özet: Beş büyük gücün veto yetkileriyle ağırlıklı olarak kontrol ettikleri Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi oldukça geniş bir alanda kararlar almakta ve bu kararları hayata geçirmeleri için devletleri zorlamaktadır. Güvenlik Konseyi karar alırken, BM Şartı’ndan kaynaklanan yetkilerini oldukça cömert yorumlamış ve bir şekilde “küresel yasa koyucu” rolüne bürünmüştür. Güvenlik Konseyi, özellikle 11 Eylül saldırılarından sonra kararlar ile tüm devletler için uyulması zorunlu genel ve soyut normlar yaratmıştır. Bu çalışmada, Güvenlik Konseyi’nin BM Şartı’nın VII. Bölüm’ü kapsamında alacağı kararlar ile devletler üzerinde bağlayıcı genel ve soyut normlar oluşturma gücü ele alınmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde, BM Şartı’nın ilgili maddelerinden yola çıkılarak Güvenlik Konseyi’nin soyut tehditler için bağlayıcı kararlar alıp alamayacağı sorusu ele alınmakta ve bu tür kararların sadece somut gerekçeler ile alınabileceği ileri sürülmektedir. Bu bölümde ayrıca Güvenlik Konseyi’nin yasama niteliğinde kararlar alabilme yetkisi olduğunu savunanların ileri sürdüğü argümanlar ele alınmakta ve bunlar cevaplanmaktadır. Son olarak bu bölümde, bu tür kararlarının ultra vires nitelikte olduğu ve devletlerin bunlara direnme haklarının olup olmadığı sorusu kısaca ele alınmaktadır. Güvenlik Konseyi’ni ultra vires kararlar almama konusunda zorlayacak üst bir mercii olmadığından, çalışmanın ikinci bölümü, bu tür kararların Uluslararası Adalet Divanı (UAD) tarafından yargısal bir denetime tabi tutulup tutulamayacağını incelemektedir. Bu inceleme sonunda, UAD’nin Güvenlik Konseyi kararlarının yargısal denetimi yetkisine sahip olup olmadığına dair tartışmanın hala çözümsüz olduğu gösterilmiştir.